سوار زخمی

آنچه كه براى كشور ما و براى عناصر فرهنگى مهم است، گسترش كيفى فرهنگ است.

اساس و ريشه‏ى فرهنگ عبارت است از عقيده و برداشت و تلقى هر انسانى از واقعيات و حقايق عالم، و نيز خلقيات فردى و خلقيات اجتماعى و ملى.

استقلال يك ملت فقط با استقلال فرهنگى تأمين مى‏شود.

بخش عمده‏ى فرهنگ، همان عقايد و اخلاقيات يك فرد يا يك جامعه است.

به كار فرهنگى به معناى واقعى كلمه اهتمام ورزيد.

به نظر ما مقوله‏ى فرهنگ از نظر تأثيرش در آينده‏ى يك ملت و يك كشور، با هيچ چيز ديگرى قابل مقايسه نيست.

پايه‏هاى اساسى فرهنگ هم، همين ادبيات و هنر است.

دستگاه حكومت و دستگاه دولت، نسبت به فرهنگ جامعه - عمدتاً مسئله‏ى عقيده و اخلاق - به‏هيچ‏وجه بى‏مسئوليت نيست و نمى‏تواند بى‏تفاوت باشد.

فرهنگ اسلامى تسليم در مقابل خدا و برآشفتن در مقابل بديها و كجى‏ها و نابسامانيهاست.

فرهنگ انقلاب ما فرهنگ توحيد و عبوديت است.

فرهنگ شامل ادبيات، هنر، علم، عادات و اخلاق جامعه و سنن موجود و شامل خصلتهاى ملى است.

فرهنگ عمومى، فرهنگ در دانشگاه‏ها، فرهنگ در مقطع دبستان و دبيرستان - يعنى حيطه‏ى كار آموزش و پرورش - بسيار بسيار مهمّ است. به اينها اهميت بدهيد.

آنچه كه براى كشور ما و براى عناصر فرهنگى مهم است، گسترش كيفى فرهنگ است. يعنى تربيت شاعر، نويسنده، هنرمند و تربيت كسانى كه بتوانند توليد هنرى بكنند و پايگاه هنرى را پيش ببرند.

امر به معروف و نهى از منكر را اقامه كنيد.

امر به معروف و نهى از منكر كه يكى از اركان اساسى اسلام و ضامن برپاداشتن همه‏ى فرايض اسلامى است، بايد در جامعه‏ى ما احيا شود.

امر به معروف و نهى از منكر هم جزو مهمترين مسائلى است كه جوانها بايد به آن اهتمام كنند.

جوانان در محيط خودشان، امر به معروف و نهى از منكر كنند.

در امر به معروف، مرحله‏ى قبل از عمل، قلب انسان است. اگر انسان بخواهد صادقانه به معروف امر كند، بايد خود به آن معروف دلبسته باشد؛ والّا صادقانه نخواهد بود.

همه‏ى آحاد مردم بايد وظيفه‏ى امر كردن به كارهاى خوب و نهى كردن از كار بد را براى خود قايل باشند.

آن چيزى كه اين حركت را در ايران اسلامى، اين‏طور مستقيم به سمت هدف تا امروز هدايت كرده است، همين ايمان و ارتباط شما با خداست، اين روحيه‏ى دعا و تضرعى است كه در نيروهاى بسيج هم هست. انسان با دعا كسب قدرت مى‏كند؛ نيروى قلبى و روحى خودش را كه پشتوانه‏ى نيروى جسمى است، افزايش مى‏دهد.

اين بزرگوار در آن حدّ اعلاى نورانيّت و رقّت و توجه و حضور، [در دعاى كميل‏] از بهترين و زيباترين كلمات براى رساندن عاليترين مفاهيم دعا و تضرع استفاده كرده.

اين صحيفه‏ى سجاديه را اگر چنانچه مطالعه بكنيد، اگر جنبه‏ى دعايى اين كلمات را شما نديده بگيريد، هر دعايى مثل يك درس عالى از معارف اسلامى و قرآنى است.

با دعا است كه اراده‏ى نيرومند و پولادين ، كارآيى پيدا خواهد كرد. با دعا و توكل و تدبير و شناختن دشمن، ان‏شاءاللَّه كيد دشمن را بايستى از بين برد.

براى يك انسان مؤمن بزرگترين افتخار است كه در مقابل عظمت خداى خود اشك بريزد ، به حال خود گريه كند، بر گناهان خود و بر عمرى كه در گناه گذشته است، تأسف بخورد.تضرّع و دعا و توجه و از خداى متعال در نيمه‏ى شب درخواستن، در كسب موفقيت خيلى مؤثر است.

تلاشها و تدبيرها و برنامه‏ريزيها، همه‏اش خوب است، امّا پشتوانه‏ى اينها، تضرّع و دعاست كه وقتى كه مشكلات مى‏آيد، انسان بايستى دعا كند.در اين دعاهايى كه از ائمه (عليهم‏السّلام) به ما رسيده است، درسهاى بزرگى از معارف اسلام هست.

دعا و تضرع در برابر عظمت خداوند متعال، بزرگترين افتخار براى انسان مؤمنى است كه از هيچ كس و هيچ قدرتى در دنيا نمى‏هراسد.يكى از سلاحهاى ما دعا است. «لايملك الا الدعاء» ما سلاح دعا و تضرع و بكاء را داريم.

اگر ما بيدار باشيم، غفلت و يااشتباهى نكنيم، دشمن نمى‏تواند كارى بكند.امروز روز بيدارى ذهنهاست.

امروز كشور و ملت احتياج دارد به اين كه مردم، تيزبين ، هوشيار، بيدار و دشمن‏شناس باشند؛ بفهمند دشمن چه مى‏كند.

امروز نياز زمانه در درجه‏ى اول، هوشيارى و بيدارى و آگاهى و حفظ جرأت و قدرت اقدام است.

بيدارى و آمادگى ملت، دستور اسلام است.دشمن بيدار است، شماها هم بايد بيدار باشيد.

وقتى دشمنِ معاندِ بيدارى در مقابل ماست، ما بايد لحظه به لحظه بيدارى خود را حفظ كنيم.

وقتى يك نسل بيدار شد، چه در ميدان بيايد و پيش برود، و چه سركوبش كنند و توى خانه بنشيند، باز برنده است.

همچنانى كه دشمن در دشمنى كردن، روشهاى خود را تغيير مى‏دهد، ما بايد هوشيارى و بيدارى خود را زياد كنيم.

يكى از علامتهاى بيدارى يك ملت اين است كه لحظه‏ها را بشناسد و بفهمد اهميت اين لحظه چقدر است.

مقدمه
هدف اساسی مکتب اسلام ایجاد رشد در فرد و جامعه است. این مکتب یکی از پایه‌های کار خود را بر پاداش نسبت به اعمال نیک و مجازات نسبت به اعمال بد گذارده است. اعلام این پاداش‌ها و مجازات‌ها و بشارت نسبت به نتیجه اعمال نیک و ترساندن از نتیجه اعمال زشت ، و پیاده نمودن آنها ، اساس بعثت پیامبران توحید می‌باشد و در آیات متعددی از قرآن ، این اصل را مشاهده می‌نماییم.
عملکرد نظام پاداش و مجازات در رابطه با رشد و تکامل فردی و اجتماعی
بشارت‌ها و پاداش‌ها براساس تصمیم فرد به اعمال صالح و پیاده کردن آنها انجام می‌پذیرد و زندگی جاوید با جنبه‌های معنوی و مادی متعدد که ارضای غرایز مختلف را نیز در بر دارد، شامل می‌گردد. در بعضی موارد این پاداش‌ها نامحدود و بی‌حساب هستند. علاوه بر پاداش‌های اخروی پاداش‌های دنیوی ، مانند برخوردار بودن از احترام و اعتماد جامعه ، به فرد اعطا می‌گردد و البته از همه مهمتر رضایت خداوند از او می‌باشد.

از طرف دیگر مجازات‌های سخت در انتظار افرادی که منکر وجود خداوند گردیده و یا با اتخاذ قیافه منافقانه مانع سیر تکاملی جامعه می‌گردند، می‌باشد. مجموعه این تعالیم ، به منظور ایجاد حرکت و رشد در فرد و جامعه و از بین بردن موانع رشد و تکامل می‌باشد و بطور کلی جنبه‌های امیدوار کننده ارجحیت دارند. ناامیدی از بخشش گناهان به عنوان یک گناه کبیره و کفر را ناشی از یاس از رحمت خداوند تلقی می‌نماید.
چرا اکثرا انسان‌ها در یک مرحله از زندگی به یک احساس یاس و گناهکاری می‌رسند؟
با توجه به سیر نوسانی که اغلب افراد بشر بین مسیر تکامل و سقوط می‌پیمایند و محدود بودن سیر تکامل کاملا مستقیم به پیامبران الهی و معصومین ، اکثریت افراد بشر به علت ابتلای به گناه ، به حق خود را گناهکار احساس می‌نمایند. در این مکتب راه جبران گناهان ، بوسیله پشیمیانی ، ترک و جبران نتایج اعمال ، آموزش داده می‌شود.
آیا برای همه راه بازگشتی هست؟
اگرچه با یک دید می‌توان کلیه گناهان را در رابطه انسان با خداوند تلقی کرد، ولی بعضی از آنها مانند ترک عبادات که حق الله نامیده می‌شوند و در صورت ترک و جبران ، امکان بخشش دارند. گناهانی که در رابطه انسان با جامعه و مردم به وجود آمده‌اند، باید حق به صاحب حق بازگردانده شده و از او عذرخواهی شود. پشیمانی و ترک و توبه به درگاه خدا ، امکان بخشش را فراهم می‌آورد. دستورالعمل بسیار جالب دیگر اینکه ، اعمال نیک ، قدرت از بین بردن اعمال بد را دارند و این خود وسیله‌ای برای بازگشت و ایجاد حرکت تکاملی و رشد در جامعه است و حتی با توبه ، ایمان به خدا و اعمال صالح ، ممکن است اعمال بد به اعمال نیک تبدیل گردند.
اصل پاداش و مجازات در روان درمانی
روان درمانی نیز باید بر همین اساس استوار باشد. روش‌های ظاهرا ترحم آمیز که مجازات‌ها را تخطئه می‌نمایند، نشانگر برداشتی سطحی از طبیعت بشر و جنبه‌های روانی او می‌باشند. در این مذهب ، قصاص وسیله حیات بخشیدن به جامعه تلقی شده است. مجازات‌های اجتماعی ، به منظور ایجاد یک اجتماع سالم الزاما باید پیاده گردند تا علاوه بر مجازات‌های اخروی ، از ادامه اعمال ضد اجتماعی جلوگیری به عمل آید. بدیهی است که این مجازات‌ها تنها در صورت برخوردار بودن از تعقل (مکلف بودن فرد) پیاده می‌گردند.

نکته دیگری که از این اصل می‌توان در روان درمانی فردی و گروهی استفاده نمود، این است که در مواردی که فرد احساس تقصیر و گناه افراطی می‌کند که به نوعی مانع زندگی و پیشرفت تکاملی او می‌گردد، باید روش‌های جبران را مورد ارزیابی قرار داد و از طریق وادار نمودن فرد به پیاده کردن این روش‌ها ، او را به رحمت خداوند امیدوار ساخت و به فعالیت تکاملی و رشد بیشتر وادار نمود.
نتیجه بحث
مساله جبران اعمال زشت و بازگشت به خط مستقیم تکاملی ، فصل بسیار عظیمی را در فرهنگ اسلامی تشکیل می‌دهد. نکته مهمی که در این آموزش‌ها جلب توجه می‌کند، لزوم توجه به گناهان ، اقرار و به زبان آوردن آنها و عذرخواهی از خداوند است. وقتی این آموزش را با برداشت‌های دیگر اسلامی ترکیب نماییم، یعنی به این موضوع توجه نماییم که یک فرد مسلمان ، خداوند را در همه حال ناظر و با خود می‌بیند، مفهوم و معنی این آموزش کاملا مشخص می‌گردد.

این فردی که به علت عوامل مختلف اقدام به گناه نموده است، مراحل زیر را می‌پیماید:
به اعمال بد خویش آگاه می‌گردد و تصمیم به ترک آنها می‌گیرد.

آنها را در ذهن خود خطور و مورد توجه قرار می‌دهد و سپس به زبان می‌آورد.

بر حسب مورد ، نسبت به جبران آن اقدام می‌نماید.

از این اعمال در مقابل خداوند پوزش می‌طلبد و از او طلب بخشش می‌کند.

مجموعه این فرآیند که یک رابطه معنوی بین انسان و خداست، می‌تواند ایجاد آرامش کاملی بنماید و فرد را از احساس گناه و عوارض آن رهانده و مسیر رشد و تکامل روحی و جسمی فرد را فراهم آورد.